Pilne wyjaśnienie w sprawie wyboru nowego składu Kolegium

W związku z ukazaniem się w dniu 20 maja 2018 r. stanowiska Stowarzyszenia Sędziów Polskich „Iustitia” w sprawie zmian w przepisach dotyczących kolegiów sądów wyjaśniamy, że w pełni podzielamy wszystkie zastrzeżenia wskazujące na rażące uchybienia w zakresie standardów rzetelnej legislacji jakie miały miejsce przy wprowadzaniu nowego brzmienia art. 30 § 1 ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. - Prawo o ustroju sądów powszechnych (Dz.U. z 2018 r., poz. 23 ze zm.).

Przepis ten zmieniono art. 1 pkt 3 ustawy z dnia 12 kwietnia 2018 r. o zmianie ustawy – Prawo o ustroju sądów powszechnych, ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa oraz ustawy o Sądzie Najwyższym (Dz.U. poz. 848 ze zm.).

Dotychczasowa treść art. 30 § 1 p.u.s.p., w świetle której kolegium składa z ośmiu członków, wybieranych przez zgromadzenie ogólne sędziów okręgu, w tym czterech sędziów sądu okręgowego i czterech sędziów sądów rejonowych, działających w okręgu sądowym, a także z prezesa sądu okręgowego, została zastąpiona regulacją, w myśl której kolegium składa się z prezesa sądu okręgowego, najstarszego służbą wiceprezesa sądu okręgowego, przedstawicieli sądów rejonowych z obszaru właściwości sądu okręgowego, wybranych przez zebrania sędziów spośród sędziów danego sądu rejonowego, po jednym z każdego sądu rejonowego oraz dwóch przedstawicieli sądu okręgowego wybranych przez zebranie sędziów spośród sędziów tego sądu.

W ustawie nowelizującej z dnia 12 kwietnia 2018 r. nie zostały przewidziane regulacje przejściowe. Uchybia to standardom rzetelnej legislacji, ponieważ w myśl § 30 ust. 1 załącznika do rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 czerwca 2002 r. w sprawie „Zasad techniki prawodawczej” (Dz.U. z 2016, poz. 283) w przepisach przejściowych reguluje się wpływ nowej albo znowelizowanej ustawy na stosunki powstałe pod działaniem ustawy albo ustaw dotychczasowych bez względu na to, czy do tych stosunków zamierza się stosować przepisy dotychczasowe, przepisy nowe czy przepisy regulujące ten wpływ w sposób odmienny od przepisów dotychczasowych i przepisów nowych.

W związku z pominięciem regulacji przejściowej, brak jest bezpośrednich podstaw do wiążącego ustalenia, czy i w jaki sposób zmiana składu oraz zasad wyłaniania członków kolegium sądu okręgowego wpływa na status kolegiów, które zostały ukonstytuowane pod rządem wcześniej obowiązujących przepisów.

Zauważamy, że w przestrzeni publicznej już zafunkcjonowały dwie interpretacje. Pierwsza narzucona prezesom sądów przez Ministerstwo, że nowa ustawa ma być bezpośrednio stosowana od wejścia w życie nowych przepisów, to jest od dnia 23 maja 2018 r. Z interpretacją tą połączono nakaz zwołania do końca maja we wszystkich okręgach w Polsce zebrań wyborczych sądów celem wyboru nowego składu kolegium. Drugą interpretację przedstawia na swojej stronie, w powołanym na wstępie oświadczeniu, stowarzyszenie „Iustitia” przekonywująco argumentując, że skoro w ustawie nowelizującej nie zawarto wprost przepisu o wygaśnięciu kadencji dotychczasowych członków kolegium pochodzących z wyboru, dopiero po zakończeniu ich kadencji, możliwy jest wybór kolegium według nowych zasad.

Przedstawione zagadnienie jest jednak, w naszej ocenie, dużo głębsze niż teoretyczna interpretacja ułomnej nowelizacji, w której nie przewidziano przepisów przejściowych.

Prezesi sądów, zgodnie z zaleceniami ministerstwa, już zwołali bowiem zebrania sędziów, które już wybrały bądź w najbliższych dniach wybiorą nowych członków kolegium.

Możemy do tych nowych kolegium na kolejne trzy lata wybrać swoich przedstawicieli, nowe przepisy nadal pozostawiają bowiem wybór członków nowych kolegiów samorządowi sędziowskiemu albo w tym wyborze nie uczestniczyć aby nie legitymizować złych przepisów.

W okręgu łódzkim, od początku mieliśmy świadomość intencji ustawodawcy innych niż wola demokratyzacji składu kolegium, o czym od początku piszemy na naszej stronie i od początku byliśmy zdecydowani aby nie pozbawiać sędziów okręgu łódzkiego prawa głosu w tym nowym kolegium, przy wszystkich zastrzeżeniach co do sposobu i celu wprowadzenia nowelizacji.

Mamy bowiem świadomość, że obecny czas ma charakter bezprecedensowy, kiedy władza ustawodawcza i wykonawcza wprost zmierza do podporządkowania sobie władzy sądowniczej. Władza sądownicza w wielu obszarach jest bezsilna. Naszą kompetencją jest bowiem jedynie rozstrzyganie sporów indywidualnych. Nie możemy wiążąco decydować o interpretacji nowelizacji wprowadzanych bez przepisów intertemporalnych. Możemy tylko zdecydować czy w jakieś procedurze uczestniczymy czy nie.

W przypadku obejmowania stanowisk po odwołanych prezesach oraz wyboru nowej sędziowskiej części KRS, stanowisko łódzkiego samorządu sędziowskiego było jednoznaczne – udział w tych procedurach uznaliśmy za sprzeczny z etyką sędziowską i złożonym przyrzeczeniem stania na straży prawa, w szczególności co do odrębności władzy sądowniczej od pozostałych władz (vide: uchwała nr 1 Zebrania Sędziów Sądu Okręgowego w Łodzi z dnia 15 stycznia 2018 r. oraz nr 2 z dnia 26 stycznia 2018 r., a także uchwały Zgromadzenia Przedstawicieli Sędziów okręgu Sądu Okręgowego w Łodzi: nr 2 z dnia 26 lutego 2018 r. i nr 2 z dnia 29 marca 2018 r.). Zarówno przy wyborze prezesa jak i sędziów do KRS, decyzja nie mogła być inna – jako samorząd - zostaliśmy bowiem całkowicie pozbawieni wpływu na te organy, co stanowi oczywiste naruszenie równowagi władz.

W przypadku kolegium sądu okręgowego, pomimo wszystkich zastrzeżeń, co do braku konsultacji, tempa nowelizacji, braku przepisów przejściowych i wreszcie przerwania kadencji dotychczasowych członków kolegium, cały czas możemy mieć wpływ na skład tego organu. Nie możemy tej szansy zaprzepaścić.

Dlatego zdecydowaliśmy, że wybieramy w okręgu łódzkim według nowych przepisów nowe „nasze” kolegium, które z taką samą determinacją jak poprzednie, będzie nas reprezentować. Jednocześnie informujemy, że w trosce o należytą legitymację i niepodważalność decyzji kolegium wybranego w oparciu o nowe przepisy, siedmiu z ośmiu członków kolegium, wybranego zgodnie z przepisami obowiązującymi do dnia 23 maja 2018 r., zdecydowało się złożyć z dniem 23 maja 2018 r. rezygnację. Oświadczenie 7 członków kolegium zamieszczamy w zakładce „Nasz Okręg”.