Sytuacja dzieci z Ukrainy.
Kwestie dotyczące małoletnich bez opieki ubiegających się o udzielenie ochrony międzynarodowej regulują przede wszystkim:
ustawa z dnia 13 czerwca 2003 r. o udzielaniu cudzoziemcom ochrony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. (j.t.: Dz. U. z 2021 r., poz. 1108),
oraz
ustawa z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (j.t.: Dz.U. z 2022 r., poz.447);
Wobec osób małoletnich mających opiekę:
ustawa z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach (j.t.: Dz. U. z 2021 r., poz.2354)
-———-
Ustawa z dnia 13 czerwca 2003 r. o udzielaniu cudzoziemcom ochrony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej
Rozdział 4
Postępowanie z udziałem małoletnich bez opieki i innych osób o szczególnych potrzebach.
Art. 61.
1. W przypadku gdy małoletni bez opieki zadeklarował organowi Straży Granicznej zamiar złożenia wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej, organ, który przyjął deklarację:
1) sporządza protokół z tej czynności;
2) rejestruje deklarację zamiaru złożenia wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej w rejestrze, o którym mowa w art. 119 ust. 1 pkt 1;
3) występuje niezwłocznie do sądu opiekuńczego właściwego ze względu na miejsce pobytu małoletniego bez opieki z wnioskiem o:
a) ustanowienie kuratora do reprezentowania go w postępowaniu w sprawie udzielenia ochrony międzynarodowej, przekazania do innego państwa członkowskiego na podstawie rozporządzenia 604/2013, udzielenia pomocy socjalnej oraz udzielenia pomocy w dobrowolnym powrocie do kraju pochodzenia,
b) umieszczenie go w pieczy zastępczej.
1a. Jeżeli małoletniemu bez opieki towarzyszy dorosły krewny w linii prostej drugiego stopnia lub w linii bocznej drugiego lub trzeciego stopnia, organ Straży Granicznej we wniosku, o którym mowa w ust. 1 pkt 3 lit. b, może wskazać powierzenie pełnienia funkcji rodziny zastępczej temu krewnemu, jeżeli wyrazi on na to zgodę.
1b. Wraz z wnioskiem, o którym mowa w ust. 1 pkt 3 lit. b, organ Straży Granicznej może wystąpić z wnioskiem o udzielenie zabezpieczenia, o którym mowa w art. 755 § 1 pkt 4 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. z 2020 r. poz. 1575, 1578 i 2320 oraz z 2021 r. poz. 11), w postaci roztoczenia pieczy nad małoletnim bez opieki przez krewnego, o którym mowa w ust. 1a, na czas prowadzenia postępowania o umieszczenie małoletniego bez opieki w pieczy zastępczej.
2. Sąd ustanawia kuratora niezwłocznie, nie później jednak niż w terminie 3 dni od dnia otrzymania wniosku, o którym mowa w ust. 1 pkt 3 lit. a.
3. Wniosek o udzielenie ochrony międzynarodowej złożony w imieniu małoletniego bez opieki przez kuratora przyjmuje i rejestruje niezwłocznie, nie później jednak niż w terminie 3 dni roboczych od dnia ustanowienia przez sąd kuratora, organ Straży Granicznej właściwy ze względu na miejsce pobytu małoletniego bez opieki.
(…)
7. Sąd rozpatruje wniosek, o którym mowa w ust. 1 pkt 3 lit. b, niezwłocznie, nie później jednak niż w terminie 10 dni od dnia jego złożenia. 8. W przypadku gdy w postępowaniu w sprawie udzielenia ochrony międzynarodowej wyjdzie na jaw, że wnioskodawcą jest małoletni bez opieki, z wnioskiem, o którym mowa w ust. 1 pkt 3 lit. b, występuje Szef Urzędu.
W jaki sposób Sąd rodzinny ma procedować w przypadku małoletniego cudzoziemca lub uchodźcy?
Cudzoziemcowi nadaje się status uchodźcy jeżeli na skutek uzasadnionej obawy przed prześladowaniem w kraju pochodzenia z powodu rasy, religii, narodowości, przekonań politycznych lub przynależności do określonej grupy społecznej nie może lub nie chce korzystać z ochrony tego kraju.
Wydanie decyzji w sprawie udzielenia ochrony międzynarodowej powinno nastąpić w terminie 6 miesięcy od dnia złożenia wniosku, a w szczególnych przypadkach termin ten może zostać przedłużony do 15 miesięcy.
W przypadku wniosku rozpatrywanego w trybie przyspieszonym termin na załatwienie sprawy dotyczącej udzielenia ochrony międzynarodowej wynosi 30 dni. Wniosek o udzielenie ochrony międzynarodowej złożony przez małoletniego bez opieki rozpatruje się w trybie przyspieszonym tylko w przypadku, o którym mowa w art. 39 ust. 1 pkt 5 ustawy o udzielaniu ochrony (stanowi zagrożenie dla bezpieczeństwa państwa lub porządku publicznego lub był z tego powodu w przeszłości wydalony z terytorium Rzeczypospolitej Polskiej).
Komendant placówki Straży Granicznej lub oddziału Straży Granicznej właściwy ze względu na miejsce pobytu cudzoziemca przyjmie wniosek o udzielenie ochrony międzynarodowej. Wniosek ten zostanie niezwłocznie przekazany do Szefa Urzędu do Spraw Cudzoziemców.
Wniosek o udzielenie ochrony międzynarodowej może obejmować wyłącznie pełnoletniego cudzoziemca, jak również i osoby towarzyszące, zależne od cudzoziemca ze względów ekonomicznych, zdrowotnych lub ze względu na wiek:
– współmałżonka pozostającego w związku małżeńskim uznawanym przez prawo polskie,
– małoletnie dziecko niepozostające w związku małżeńskim.
CUDZOZIEMIEC MAŁOLETNI
Zgodnie z obecnie obowiązującymi przepisami ustawy o udzielaniu cudzoziemcom ochrony organ Straży Granicznej, który przyjął od małoletniego bez opieki deklarację zamiaru złożenia wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej, występuje do sądu opiekuńczego właściwego ze względu na miejsce pobytu małoletniego z wnioskiem o ustanowienie kuratora do reprezentowania małoletniego w postępowaniu w sprawie:
- udzielenia ochrony międzynarodowej,
- (…)
- udzielenia pomocy socjalnej oraz
- (…) oraz
- umieszczenie małoletniego w pieczy zastępczej (art. 61 ust. 1 pkt 3 ustawy o udzielaniu cudzoziemcom ochrony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej ).
Sąd ustanawia kuratora niezwłocznie, nie później jednak niż w terminie 3 dni.
W imieniu małoletniego wniosek o udzielenie ochrony międzynarodowej składa
- kurator albo
- przedstawiciel organizacji międzynarodowej lub pozarządowej zajmującej się udzielaniem pomocy cudzoziemcom, w tym pomocy prawnej ( art.26 ust.2 ustawy o udzielaniu cudzoziemcom ochrony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej).
Organ Straży Granicznej, który przyjął deklarację małoletniego bez opieki o zamiarze złożenia wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej lub wniosek małoletniego bez opieki o udzielenie ochrony międzynarodowej (…) doprowadza małoletniego bez opieki do rodziny zastępczej zawodowej pełniącej funkcję pogotowia rodzinnego lub placówki opiekuńczo-wychowawczej typu interwencyjnego.
Jednocześnie organ Straży Granicznej występuje z wnioskiem do sądu opiekuńczego właściwego ze względu na miejsce pobytu małoletniego o umieszczenie go w pieczy zastępczej.
Małoletni bez opieki przebywa w rodzinie zastępczej zawodowej pełniącej funkcję pogotowia rodzinnego lub placówce opiekuńczo-wychowawczej typu interwencyjnego do czasu wydania orzeczenia przez sąd opiekuńczy, który zgodnie z art. 61 ust. 7 ustawy o udzielaniu cudzoziemcom ochrony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej rozpoznaje wniosek o umieszczenie małoletniego w pieczy zastępczej niezwłocznie, jednak nie później niż w terminie 10 dni.
Zgodnie z art. 63 ustawy o udzielaniu cudzoziemcom ochrony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej koszty pobytu małoletniego bez opieki w rodzinie zastępczej zawodowej pełniącej funkcję pogotowia rodzinnego lub placówce opiekuńczo-wychowawczej typu interwencyjnego oraz koszty opieki medycznej, od dnia złożenia wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej do zakończenia postępowania w sprawie udzielenia ochrony międzynarodowej decyzją ostateczną, są finansowane z budżetu państwa z części, której dysponentem jest minister właściwy do spraw wewnętrznych, ze środków będących w dyspozycji Szefa Urzędu.
Opieka medyczna i psychologiczna dla małoletnich cudzoziemców bez opieki przebywających w placówkach opiekuńczo – wychowawczych realizowana jest w miejscowości, na terenie której znajduje się placówka.
Zakres działań sądu opiekuńczego:
Po ustanowieniu kuratora w okresie 3 dni od wpływu wniosku:
Po pierwsze, ustalenie jurysdykcji sądu polskiego oraz prawa materialnego, które należy stosować w danej sprawie.
Po drugie, zakres działania sądu opiekuńczego, w przedmiocie zapewnienia małoletniemu cudzoziemcowi właściwej opieki, postanowienie o zabezpieczeniu w terminie 10 dni
Po trzecie, podjęcie działań faktycznych i prawnych mających na celu jak najszybszy powrót osoby małoletniej do kraju ojczystego i rodziny lub podjęcie działań mających na celu pozostawienie osoby małoletniej w Polsce i uregulowanie tym samym statusu jej pobytu na terenie Rzeczpospolitej Polskiej
Zakres działania sądu opiekuńczego w przedmiocie zapewnienia opieki:
Właściwość sądu na podstawie art. 569 § 1 lub 2 kpc, ale lex specialis
art. 61 ust. 1 ustawy z dnia 13 czerwca 2003 r. o udzielaniu cudzoziemcom ochrony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, który jest podstawą prawną do wystąpienia przez organ Straży Granicznej z wnioskiem o ustanowienie kuratora do reprezentowania małoletniego – właściwy jest sąd opiekuńczy miejsca pobytu małoletniego.
JURYSDYKCJA i PRAWO MATERIALNE
Dwa akty prawa międzynarodowego.
Co stosujemy? Umowę polsko –ukraińską czy konwencję wielostronną?
Zgodnie z normami kolizyjnymi umowa dwustronna ma pierwszeństwo przed wielostronną (konwencją), chyba że umowa dwustronna (lub konwencja) zawiera inną regulację
Artykuł 97 (Stosunek do innych umów) umowy między Rzecząpospolitą Polską a Ukrainą o pomocy prawnej i stosunkach prawnych w sprawach cywilnych i karnych z dnia 24 maja 1993 r. (Dz. U.1994 nr 96 poz. 465) stanowi, że : „Umowa niniejsza nie narusza postanowień innych umów obowiązujących jedną lub obie Umawiające się Strony”.
Umowa między Rzecząpospolitą Polską a Ukrainą nie wyklucza stosowania konwencji wielostronnych, jeśli oba państwa są ich stronami.
Umowa między Rzecząpospolitą Polską a Ukrainą o pomocy prawnej i stosunkach prawnych w sprawach cywilnych i karnych z dnia 24 maja 1993 r. ( Dz. U. 1994.96.465),
Porozumienie między Ministerstwem Sprawiedliwości Rzeczypospolitej Polskiej a Ministerstwem Sprawiedliwości Ukrainy na podstawie artykułu 3 ustęp 3 Umowy między Rzecząpospolitą Polską a Ukrainą o pomocy prawnej i stosunkach prawnych w sprawach cywilnych i karnych, z dnia 10 stycznia 2011 r, które weszło w życie 9 lutego 2011 r. (M.P. 2012, poz. 884).
Porozumienie między Ministerstwem Sprawiedliwości Rzeczypospolitej Polskiej a Ministerstwem Sprawiedliwości Ukrainy o używaniu dwujęzycznych druków wniosków o udzielenie pomocy prawnej, zawarto z tą samą datą.
Zgodnie z wymienionym porozumieniem z dnia 10 stycznia 2011 roku:
Art.1 ust.1 W zakresie udzielania pomocy prawnej w sprawach cywilnych, do których ma zastosowanie umowa o pomocy prawnej , właściwe organy Stron porozumiewają się bezpośrednio. Właściwymi organami są:
-ze strony Rzeczypospolitej Polskiej – Prezesi właściwych sądów okręgowych,
-a ze strony UKRAINY - Zarząd Główny Sprawiedliwości Ministerstwa Sprawiedliwości Ukrainy w Autonomicznej Republice Krym oraz zarządy główne sprawiedliwości w obwodach, miastach Kijowie i Sewastopolu, zwane dalej “ZARZĄDAMI GŁÓWNYMI SPRAWIEDLIWOŚCI”.
Art.2 ust.1 Sądy Rzeczypospolitej Polskiej, przed którymi toczą się postępowania, przekazują wnioski o udzielenie pomocy prawnej za pośrednictwem prezesa właściwego sądu okręgowego do zarządu głównego sprawiedliwości: w Autonomicznej Republice Krym, w miastach Kijowie lub Sewastopolu albo w tym obwodzie Ukrainy, na terytorium którego wniosek ma być wykonany.
Ust.4 organy wymienione w artykule 1, które otrzymały wnioski, przekazują je do właściwego sądy do wykonania.
Organami wymiaru sprawiedliwości są:
- sądy i
- prokuratury (art.2 ust.1)
ORGANAMI CENTRALNYMI są:
- W Polsce - Ministerstwo Sprawiedliwości
Na Ukrainie - Ministerstwo Sprawiedliwości i Generalna Prokuratura
Sąd w każdej sprawie transgranicznej musi odpowiedzieć na trzy podstawowe pytania:
- Jaki jest charakter sprawy -czy mamy do czynienia z państwem trzecim – tutaj Ukrainą?
- Jaki akt prawny będzie miał zastosowanie ? Umowa dwustronna czy konwencja?
- Czy sąd ma jurysdykcję?
- Jakie prawo materialne sąd powinien zastosować ?
Jurysdykcja w umowie polsko- ukraińskiej. Zasada podziału według zakresów przedmiotowych.
Z zakresu prawa rodzinnego:
a) zawarcie małżeństwa,
b) stosunki osobiste i majątkowe między małżonkami,
c) rozwód,
d) istnienie, nieistnienie i nieważność małżeństwa,
e) stosunki prawne między rodzicami i dziećmi – w tym ALIMENTY,
f) inne roszczenia alimentacyjne,
UWAGA : odrębne zasady do alimentów w relacjach rodzice –dzieci, odrębne w przypadku innych podmiotów, np.: między małżonkami
g) przysposobienie,
h) opieka i kuratela,
Stosunki prawne między rodzicami i dziećmi, w tym ALIMENTY na rzecz dzieci (art.28)
Jurysdykcja: sąd państwa OBYWATELSTWA DZIECKA i sąd miejsca zamieszkania dziecka, a więc jurysdykcję mają sądy obu państw.
Prawo właściwe: państwa OBYWATELSTWA DZIECKA
Uwaga!! Zasady te dotyczą także dzieci pełnoletnich.
Pochodzenie dziecka - prawo państwa obywatelstwa matki w chwili jego urodzenia.
Forma uznania dziecka – wystarczające prawo miejsca dokonania uznania.
** Pozostałe alimenty (art.29)**
Jurysdykcja: państwa miejsca zamieszkania wierzyciela alimentacyjnego.
Prawo właściwe: państwa miejsca zamieszkania wierzyciela alimentacyjnego
W zakresie umieszczenia małoletnich dzieci z Ukrainy według tej umowy należy:
- przyjąć, że sąd polski ma jurysdykcje jako sąd miejsca legalnego pobytu dziecka (także w przypadku dzieci, które przyjechały do nas z domów dziecka w związku z wojną oraz
- stosować PRAWO UKRAIŃSKIE.
Opieka i kuratela (art.31).
Jurysdykcja i prawo właściwe: sąd państwa OBYWATELSTWA OSOBY, dla której ma być ustanowiona opieka lub kuratela
Sąd miejsca zamieszkania lub pobytu takiej osoby, albo położenia jej majątku zawiadamia sąd właściwy – jeśli wymaga tego ochrona jej interesów. Może też wydać ZABEZPIECZENIE – sprawy nie cierpiące zwłoki, na podstawie własnego prawa –LEX FORI- obowiązuje dopóki środków nie podejmie sąd właściwy.
Sąd właściwy może przekazać sprawowanie opieki lub kurateli ( a więc postępowanie wykonawcze) sądowi miejsca zamieszkania lub pobytu takiej osoby, albo położenia jej majątku. Przekazanie stanie się skuteczne, jeżeli organ wezwany przejmie sprawowanie opieki lub kurateli i zawiadomi o tym organ wzywający.
Konwencja haska z 19 października 1996 r. o jurysdykcji, prawie właściwym, uznawaniu, wykonywaniu i współpracy w zakresie odpowiedzialności rodzicielskiej i środków ochrony dzieci. (Dz.U. z 2010r., Nr 172 poz. 1158)
Odpowiedzialność rodzicielska.
DEFINICJA.
Dla celów Konwencji pojęcie „odpowiedzialność rodzicielska” oznacza władzę rodzicielską lub wszelki inny podobny stosunek władzy, który określa prawa, uprawnienia i obowiązki rodziców, opiekunów lub innych przedstawicieli ustawowych w stosunku do osoby lub majątku dziecka (ART.1 ust.2)
Artykuł 5 JURYSDYKCJA
Organy państwa , w którym dziecko ma zwykły pobyt, są właściwe do podejmowania środków zmierzających do ochrony jego osoby lub majątku.
Art. 5 ust.1 statuuje : „Zarówno organy sądowe, jak i administracyjne Umawiającego się Państwa, w którym dziecko ma zwykły pobyt, są właściwe do podejmowania środków zmierzających do ochrony jego osoby lub majątku.”
JURYSDYKCJA. Brak zasady perpetuatio iurisdictionis.
Z zastrzeżeniem sytuacji bezprawnego uprowadzenia lub zatrzymania dziecka, w razie zmiany zwykłego pobytu dziecka na inne Umawiające się Państwo, właściwe są organy Państwa nowego zwykłego pobytu. JURYSDYKCJA PODĄŻA ZA DZIECKIEM !!!!
Sąd właściwy w chwili wszczęcia postępowania traci jurysdykcję w przypadku przemieszczenia się dziecka!!!!!
Art.15 KPC nie ma zastosowania.
Art.5 ust.2 statuuje „Z zastrzeżeniem artykułu 7, w razie zmiany zwykłego pobytu dziecka na inne Umawiające się Państwo, właściwe są organy Państwa nowego zwykłego pobytu.”
Wymogiem jest aby dziecko przemieściło się legalnie.
Artykuł 6 JURYSDYKCJA w oparciu o obecność dziecka
Ust.1.Wobec dzieci uchodźców oraz dzieci, które wskutek rozruchów mających miejsce w ich kraju zostały przemieszczone za granicę, jurysdykcję przewidzianą w artykule 5 ustęp 1 posiadają organy tego Umawiającego się Państwa, w którym dzieci przebywają w wyniku przemieszczenia.
Ust.2.Postanowienie ustępu poprzedzającego stosuje się również do dzieci, których zwykły pobyt nie może zostać ustalony.
Artykuł 11 JURYSDYKCJA do wydania środków ochrony -PRZY BRAKU JURYSDYKCJI
Ust.1.We wszystkich wypadkach nie cierpiących zwłoki, organy każdego z Umawiających się Państw, na którego terytorium znajduje się dziecko lub majątek do niego należący, są właściwe do podjęcia koniecznych środków ochrony.
Ust. 2.Środki podjęte na podstawie ustępu poprzedzającego w stosunku do dziecka mającego zwykły pobyt w Umawiającym się Państwie pozostają w mocy do czasu, gdy organy właściwe na mocy artykułów 5-10 podejmą środki wymagane sytuacją.
Prawo właściwe do odpowiedzialności rodzicielskiej
Organy państwa wykonującego jurysdykcję stosują przepisy własnego prawa. Jednak w wyjątkowych okolicznościach mogą one zastosować lub wziąć pod rozwagę prawo innego państwa, z którym dana sytuacja ma ścisły związek, pod warunkiem że będzie to w najlepszym interesie dziecka. Od stosowania prawa wskazanego w postanowieniach konwencji nie można odstąpić, chyba że jego stosowanie jest wyraźnie sprzeczne z porządkiem publicznym, przy uwzględnieniu dobra dziecka.
ROZDZIAŁ III w/w Konwencji HASKIEJ z 1996
PRAWO WŁAŚCIWE
Artykuł 15
- Przy wykonywaniu jurysdykcji przyznanej zgodnie z postanowieniami rozdziału II**, organy** Umawiającego się Państwa stosują przepisy własnego prawa.- lex fori
- Jednakże o ile ochrona osoby lub majątku dziecka tego wymaga, mogą one wyjątkowo zastosować lub wziąć pod rozwagę prawo innego Państwa, z którym dana sytuacja ma ścisły związek.
- W razie zmiany zwykłego pobytu dziecka na pobyt w innym Umawiającym się Państwie, prawo tego innego Państwa, od chwili nastąpienia zmiany, określa warunki stosowania środków podjętych w państwie dawnego zwykłego pobytu.
Podsumowując wybór aktu prawnego należy do sądu orzekającego. Wybór konwencji haskiej z 19 października 1996 r. ,wyżej omówionej, pozwala na:
- przyjęcie jurysdykcji sądu polskiego wobec dzieci przemieszczonych legalnie w związku z działaniami wojennymi z Ukrainy – art.6 konwencji haskiej z 19.10.1996 r.
- orzekanie przez sąd na prawie polskim – art.15 konwencji haskiej z 19.10.1996 r.,
Ze względu na trudności związane ze stosowaniem prawa ukraińskiego rekomendowane jest zastosowanie Konwencji haskiej z 19 października 1996 r. o jurysdykcji, prawie właściwym, uznawaniu, wykonywaniu i współpracy w zakresie odpowiedzialności rodzicielskiej i środków ochrony dzieci.
Proponowane kroki do zastosowania przez sąd opiekuńczy w przypadku wpływu wniosku dotyczącego dziecka z Ukrainy bez opieki, to:
- ustanowienie w terminie 3 dni kuratora dla małoletniego, przy czym rekomendowane jest ustanawianie adwokatów lub radców prawnych,
- wydanie w ciągu 10 dni postanowienia zabezpieczającego, na podstawie art.755§ 1 pkt.4 k.p.c.
- podejmowanie dalszych czynności celem pozostawienie osoby małoletniej w Polsce i uregulowanie tym samym statusu jej pobytu na terenie Rzeczpospolitej Polskiej i wydanie orzeczenia końcowego.
Sądem miejscowo właściwym będzie sąd położenia palcówki opiekuńczo-wychowawczej lub miejsca zamieszkania podmiotów sprawujących funkcje nieinstytucjonalnej pieczy zastępczej , zgodnie z dyspozycją art. 569 § 2 k.p.c.
Zasada naczelna – interes dziecka:
Konwencja o prawach dziecka przyjętej przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych w dniu 20 listopada 1989 r. w art. 10 stanowi, że Państwa-Strony obowiązek rozpatrywania przez Państwa-Strony w sposób przychylny, humanitarny i w szybkim trybie wniosków składanych przez dziecko lub przez jego rodziców odnośnie wjazdu lub opuszczenia Państwa-Strony w celu łączenia rodziny.
Zapewnienie właściwej opieki osobie małoletniej może nastąpić w świetle obowiązujących przepisów bądź poprzez umieszczenie w wyspecjalizowanej placówce opiekuńczo-wychowawczej lub poprzez umieszczenie w rodzinie zastępczej. Postanowienie w tym zakresie winno być wydane w trybie art. 569 § 2 kodeksu postępowania cywilnego, zaś w przypadku zastosowania prawa polskiego, podstawą materialną działania sądu byłby w tej sytuacji art. 109 § 1 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, przewidujący w sytuacji zagrożenia dobra dziecka, wydanie przez sąd opiekuńczy stosownych zarządzeń a także ustawa o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej.
Pozostanie małoletniego cudzoziemca, pozostającego bez opieki na terenie Rzeczypospolitej Polskiej oraz uregulowanie jego sytuacji prawnej.
Artykuł 9 Konwencji o prawach dziecka nakłada na Państwa-Strony obowiązek zapewnienia, aby dziecko nie zostało oddzielone od swoich rodziców wbrew ich woli, z wyłączeniem przypadków, gdy kompetentne władze, podlegające nadzorowi sądowemu, zdecydują zgodnie z obowiązującym prawem oraz stosowanym postępowaniem, że takie oddzielenie jest konieczne ze względu na najlepiej pojęte interesy dziecka.
Orzeczenie takie może być konieczna szczególnie w przypadkach nadużyć lub zaniedbań ze strony rodziców, gdy każde z rodziców mieszka oddzielnie, a należy podjąć decyzję odnośnie miejsca pobytu lub zamieszkania dziecka.
W takich przypadkach rola sądu opiekuńczego ogranicza się do wydania postanowienia o umieszczeniu małoletniego cudzoziemca w placówce opiekuńczo-wychowawczej. Wówczas ma zastosowanie procedura z art.61 ustawy o ochronie cudzoziemców, opisana wcześniej.
Ustawa o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej:
Art. 5 stanowi, że możliwe jest stosowanie przepisów tej ustawy zarówno do cudzoziemców – obywateli innych Państw członkowskich Unii Europejskiej oraz cudzoziemców, którzy mają miejsce zamieszkania na terenie Polski, a także w zakresie stosowania działu III, dotyczącego tzw. pieczy zastępczej w stosunku do małoletnich cudzoziemców przebywających na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej, a nie wymienionych wcześniej (art. 5 ust 1 i 3 ustawy)
W przypadku umieszczenia małoletniego cudzoziemca w placówce opiekuńczo-wychowawczej typu interwencyjnego, jego pobyt winien być ograniczony do bezwzględnego minimum, zaś działania sądu winny być nakierowane na możliwie najszybsze umożliwienie powrotu małoletniemu cudzoziemcowi do jego kraju zamieszkania lub ostatecznie w przypadku trudności zapewnieniu mu bezpiecznego powrotu do kraju ojczystego, na umieszczenie go w placówce opiekuńczo-wychowawczej, typu rodzinnego.
Komu doręczyć orzeczenie?
O treści wydanego postanowienia należy także powiadomić za pośrednictwem Ministerstwa Sprawiedliwości właściwą placówkę dyplomatyczną osoby małoletniej.
DODATKOWA INFORMACJA:
Przepisy ukraińskiego prawa rodzinnego zostały przetłumaczone na wszystkie języki UE na portalu “e-Sprawiedliwość”, link:
W tym samym miejscu opublikowano apel ukraińskiego premiera o wstrzymanie międzynarodowej adopcji ukraińskich dzieci.
