BREXIT a instrumenty współpracy międzynarodowej
Wielka Brytania opuściła Unię Europejską 31 stycznia 2020 roku. Dnia 31 grudnia 2021 roku zakończył się również okres przejściowy, w którym przepisy unijne miały zastosowanie do Wielkiej Brytanii.
Od Nowego Roku obrót prawny w sprawach cywilnych ze Zjednoczonym Królestwem odbywa się:
W sprawach odpowiedzialności rodzicielskiej – stosujemy Konwencję haską z 1996 r. Konwencja o jurysdykcji, prawie właściwym, uznawaniu, wykonywaniu i współpracy w zakresie odpowiedzialności rodzicielskiej oraz środków ochrony dzieci.
W sprawach alimentacyjnych stosujemy Konwencję haską z 2007 r. o międzynarodowym dochodzeniu alimentów na rzecz dzieci i innych członków rodziny (odsyła do k.p.c.),
stosujemy też protokół haski o prawie właściwym dla zobowiązań alimentacyjnych - protokół jest konwencją jednostronną i wystarczy, że polska do niej przystąpiła i wtedy ma zastosowanie w stosunkach z wszystkimi państwami (gdzie nie jest to wyłączone), czyli nie ma znaczenia że UK nie przystąpiła do protokołu haskiego
W sprawach rozwodowych – brak regulacji międzynarodowej – jurysdykcję badamy na podstawie k.p.c., prawo właściwe na podstawie p.p.m., ale alimenty wg konwencji haskiej z 2007 r., władzę rodzicielską z haskiej z 1996 r. (osobno badamy jurysdykcję w tych sprawach, nawet jeżeli sąd polski ma jurysdykcję co do orzekania o rozwodzie nie oznacza to automatycznie jurysdykcji do orzekania w sprawie stosunków z dziećmi - oceniamy roszczenia rozdzielnie na podstawie właściwych aktów prawnych, to samo dotyczy prawa właściwego)
Uznanie i wykonanie orzeczeń cywilnych – brak regulacji międzynarodowej oznacza konieczność przeprowadzenia pełnej procedury exequatur
W zakresie doręczania dokumentów – obrót na podstawie Konwencji o doręczaniu za granicą dokumentów sądowych i pozasądowych w sprawach cywilnych i handlowych, sporządzonej w Hadze dnia 15 listopada 1965 r. (Dz.U. z 2000 r. Nr 87, poz. 968) - na stronie
https://forumfws.eu/obrot-zagraniczny/brexit-doreczenia-wielka-brytania-anglia/
pełna informacja dotycząca doręczeń.
W zakresie przeprowadzania dowodów – na podstawie Konwencji o przeprowadzaniu dowodów za granicą w sprawach cywilnych lub handlowych, sporządzonej w Hadze dnia 18 marca 1970 r. (Dz.U. z 2000 r. Nr 50, poz. 582 ze zm.). Rzeczpospolita Polska oświadczyła, że organami właściwymi do przyjmowania wniosków pochodzących z zagranicy są Ministerstwo Sprawiedliwości oraz Sądy Okręgowe (Dz.U. z 2000 r. Nr 50, poz. 583). Wnioski kierują sądy do władz brytyjskich wskazanych na stronie:
https://www.hcch.net/en/states/authorities/details3/?aid=526
Trójjęzyczny formularz wniosku dostępny jest na stronie
https://www.hcch.net/en/publications-and-studies/details4/?pid=6557&dtid=65;
W zakresie zwolnienia od kosztów i wyznaczenia pełnomocnika z urzędu – na podstawie Porozumienia Europejskiego w sprawie przekazywania wniosków o przyznanie pomocy sądowej, sporządzonego w Strasburgu dnia 27 stycznia 1977 r. (Dz.U. z 1999 r. Nr 102, poz. 1183). Rzeczpospolita Polska oświadczyła, że organem właściwym do przyjmowania wniosków pochodzących z zagranicy jest Ministerstwo Sprawiedliwości. Wnioski kierowane są za granicę przez Prezesów Sądów Okręgowych, por.
https://www.coe.int/en/web/conventions/full-list/-/conventions/treaty/092/signatures?p_auth=OBcec9DI
Właściwe organy brytyjskie wskazano na stronie
Ministerstwo Sprawiedliwości jest też organem przyjmującym i przekazującym wnioski na podstawie Konwencji europejskiej o informacji o prawie obcym, sporządzonej w Londynie dnia 7 czerwca 1968 r. (Dz.U. z 1994 r. Nr 64, poz. 272-273). Właściwe organy brytyjskie wskazano na stronie https://www.coe.int/en/web/conventions/full-list/-/conventions/treaty/062/declarations?p_auth=FxQ2ZQZm&_coeconventions_WAR_coeconventionsportlet_enVigueur=false&_coeconventions_WAR_coeconventionsportlet_codeNature=3&_coeconventions_WAR_coeconventionsportlet_searchBy=state&_coeconventions_WAR_coeconventionsportlet_codePays=UK
Wielka Brytania przystąpiła również do:
Konwencji o umowach wyboru sądu właściwego, sporządzonej w Hadze dnia 30 czerwca 2005 r. Zgodnie z art. 31 ww. Konwencji weszła ona w życie w stosunku do Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej oraz do Gibraltaru w dniu 1 stycznia 2021 r. (wyłączono stosowanie konwencji do umów ubezpieczeniowych).
Konwencji o międzynarodowym dochodzeniu świadczeń na rzecz dzieci oraz innych form alimentów rodzinnych, sporządzonej w Hadze dnia 23 listopada 2007 r. (Dz.Urz. UE L 192 z dnia 22.07.2011 r., s. 51).
////////////////////////////////////////////// Przepisy przejściowe
Przepisy przejściowe dotyczące współpracy sądowej w sprawach cywilnych wszczętych przed 1 stycznia 2021 roku zawarte są w art. 66-69 Umowy o wystąpieniu Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej z Unii Europejskiej i Europejskiej Wspólnoty Energii Atomowej (Dz.Urz. UE L 29/7).
Zgodnie z tymi przepisami zasadniczo stosujemy:
- przepisy rozporządzeń dot. jurysdykcji do spraw wszczętych przed 1.01.2021 r.,
- przepisy rozporządzeń dot. uznawania i wykonywania do orzeczeń wydanych w sprawach wszczętych przed 1.01.2021 r., ugód i dokumentów urzędowych sporządzonych przed 1.01.2021 r.,
- przepisy rozporządzenia 2201/2003 do pozwów i wniosków, które wpłynęły do organu centralnego lub innego właściwego organu państwa wezwanego przed 1.01.2021 r.,
- przepisy rozporządzenia 4/2009 do wniosków, które wpłynęły do organu centralnego przed 1.01.2021 r.,
- przepisy rozporządzenia 2015/848 do postępowań upadłościowych oraz czynności, o których mowa w art. 6 ust. 1 tego rozporządzenia, o ile postępowanie główne wszczęto przed 1.01.2021 r.,
- przepisy rozporządzenia 1896/2009 do europejskich nakazów zapłaty, o wydanie których złożono wniosek przed 1.01.2021 r.,
- przepisy rozporządzenia 861/2007 do postępowań, w których pozew złożono przed 1.01.2021 r.,
- przepisy rozporządzenia 606/2013 do zaświadczeń wydanych przed zakończeniem okresu przejściowego.
Po 1.01.2021 roku nie stosujemy już zasadniczo rozporządzeń o doręczeniach 1393/2007 i o dowodach 1206/2001. Wykonane zostaną tylko wnioski, które wpłynęły do sądu wezwanego/organu centralnego/ jednostki przyjmującej przed 1.01.2021 r.
Na stronach:
oraz
opublikowane zostały w języku polskim dokumenty:
“Wystąpienie Zjednoczonego Królestwa z UE a przepisy UE w dziedzinie wymiaru sprawiedliwości w sprawach cywilnych i prawa prywatnego międzynarodowego”, „Komunikat o gotowości na zmiany po zakończeniu okresu przejściowego między Unią Europejską a Zjednoczonym Królestwem".
