Komunikat 1/17 Stałego Prezydium Forum Współpracy Sędziów z dnia 15.11.2017 roku.w sprawie ,,Dobrych Praktyk Nadzorczych”
Stałe Prezydium Forum Współpracy Sędziów zwraca się do Krajowej Rady Sądownictwa o rozważenie podjęcia stosownej uchwały w oparciu o przedstawiony poniżej dokument pod nazwą: ,,Dobre Praktyki Nadzorcze”, opracowany w ramach działań podjętych przez uczestników Forum Współpracy Sędziów.
DOBRE PRAKTYKI NADZORCZE (TEZY)
Teza 1.
Sędzia powinien wykonywać swoje obowiązki w zakresie administracji sądowej sumiennie, mając na uwadze autorytet urzędu sędziego i dobro wymiaru sprawiedliwości.
Teza 2.
Sędzia wykonujący funkcje zwierzchnie w sądownictwie powinien troszczyć się o sprawy organizacyjne w sposób umożliwiający osiągniecie najlepszych rezultatów w pracy przy respektowaniu zasady niezawisłości sędziowskiej.
Teza 3.
Sędzia taki ma obowiązek zbadania każdej informacji o wystąpieniu okoliczności, które mogą zagrozić niezawisłemu sprawowaniu urzędu oraz poinformowania o zgłoszeniu i poczynionych ustaleniach Krajowej Rady Sądownictwa. Z treścią informacji przekazanej Krajowej Radzie Sądownictwa powinien zostać zapoznany także sędzia, który zgłosił wyżej wymienione okoliczności.
Teza 4.
Sędzia wykonujący funkcje zwierzchnie w sądownictwie powinien:
- dążyć do sprawnego wykonywania obowiązków przez sędziów i pozostałych podlegających mu pracowników,
- dbać o przyjazną atmosferę oraz kulturę pracy, z poszanowaniem godności pracowników,
- przeciwdziałać wszelkim przejawom dyskryminacji i mobbingu,
- unikać zachowań, które mogłyby podważyć zaufanie do jego bezstronności i obiektywizmu,
- jawnie podejmować decyzje personalne i opierać je na obiektywnych kryteriach, a motywy tych decyzji przedstawiać zainteresowanym osobom.
Teza 5.
Delegowanie na inne osoby obowiązków związanych z pełnioną funkcją zwierzchnią powinno być poprzedzone uzyskaniem ich zgody. Jest to dopuszczalne o tyle, o ile nie wpłynie niekorzystnie na wykonywanie podstawowych obowiązków tych osób, w szczególności orzeczniczych.
Teza 6.
Zwierzchnik powinien dbać o sprawiedliwe obciążenie pracą sędziów i pozostałych pracowników w podlegającej mu jednostce, przy respektowaniu prawa do wypoczynku gwarantowanego normami prawa pracy.
Teza 7.
Podstawą rozwiązywania problemów i konfliktów w danej jednostce sądownictwa powinien być dialog oparty na wzajemnym zaufaniu, szacunku dla swoich obowiązków i obciążenia pracą, uwzględniający indywidualne podejście do sędziego i pracownika. Decyzje w indywidualnych sprawach należy podejmować po uprzednim wysłuchaniu osób, których dotyczą.
Teza 8.
Sędzia wykonujący funkcje zwierzchnie w sądownictwie powinien szczególną wagę przywiązywać do zagwarantowania bezpiecznych warunków pracy sędziów i pracowników podlegającej mu jednostki. W przypadku stwierdzenia działań noszących znamiona przestępstwa jest on zobowiązany powiadomić organy ścigania.\
Teza 9.
Zwierzchnik powinien zadbać o zapewnienie profesjonalnego wsparcia psychologicznego osobom dotkniętym skutkami pracy w warunkach stresogennych oraz traumatycznymi wydarzeniami związanymi z wykonywaniem obowiązków pracowniczych.
Teza 10.
Sędziemu wykonującemu funkcje zwierzchnie w sądownictwie nie wolno zawierać umów skutkujących obejściem prawa, ani tolerować w miejscu pracy zachowań naruszających zasady współżycia społecznego i dobre obyczaje.
Teza 11.
Sędzia kierujący daną jednostką sądownictwa powinien zapewnić wsparcie sędziom prowadzącym sprawy budzące zainteresowanie mediów, w szczególności w razie tzw. kryzysu medialnego. Powinnością zwierzchnika jest zapewnienie orzecznikowi możliwie dogodnych warunków do efektywnego prowadzenia i rozstrzygnięcia takiej sprawy. Powinien on zadbać o przygotowanie planu działania na wypadek takiego kryzysu, powołanie zespołu kryzysowego, ze ściśle określonym podziałem zadań. W każdej jednostce powinna być wyznaczona odpowiednio przygotowana osoba do kontaktów z mediami, zdolna do wyjaśnienia w przystępny sposób zasad procedowania i motywów wydawanych orzeczeń. Nieprawdziwe informacje, zwłaszcza godzące w dobre imię sędziego lub innych pracowników sądu, powinny być prostowane.
Teza 12.
Sędzia pełniący funkcje zwierzchnie nie może udzielać wytycznych co do priorytetowego podejmowania czynności w sprawach monitowanych telefonicznie lub pisemnie, ani obejmować takich spraw nadzorem, o ile takie działania nie są konieczne z uwagi na zapewnienie prawidłowego toku postępowania.
Teza 13.
Nadzór administracyjny powinien być sprawowany w sposób wyważony, tak aby nie wkraczał w sferę niezawisłości sędziowskiej, w szczególności czynności nadzoru nie mogą zmierzać do wpływania na sposób procedowania, rozpoznania i rozstrzygnięcia konkretnej sprawy. Zarządzenia mające na celu poprawę sprawności postępowania nie mogą być połączone z poleceniem, czy chociażby z sugerowaniem sposobu załatwienia sprawy, ani też rodzaju i treści konkretnych czynności procesowych.
Dokonując oceny sprawności postępowania osoba sprawująca nadzór nie powinna dokonywać oceny stosowania przez sędziego przepisów prawa procesowego i materialnego, a zwłaszcza przy rozbieżności w orzecznictwie, w zaleceniach nadzorczych nie powinno się narzucać jako wyłącznie prawidłowej takiej wykładni przepisu, którą preferuje nadzorca.
Teza 14.
Działania nadzorcze powinny stanowić reakcję na stwierdzone nieprawidłowości, nakierowane na efektywne podejmowanie czynności procesowych zmierzających do rozpoznania sprawy bez zbędnej zwłoki. Nie mogą one zawierać poleceń pozorowanych. Wydawane zarządzenia nadzorcze powinny być realne do wykonania przez sędziego, biorąc pod uwagę warunki jego pracy, w szczególności wielkość referatu i aktualne obciążenie obowiązkami orzeczniczymi. W razie wątpliwości osoba wykonująca czynności nadzorcze winna ustalić realny termin wykonania czynności w sprawie wspólnie z sędzią sprawozdawcą.
Sędzia nie powinien być obarczany obowiązkiem sporządzania sprawozdań z czynności, których ustalenie jest możliwe na podstawie analizy akt sprawy. Za niedopuszczalną należy uznać praktykę przygotowania przez sędziów materiałów do sprawozdań służących sprawowaniu nadzoru przez przełożonych.
Teza 15.
Nadzór administracyjny nie może dążyć do zapewnia sprawności postępowania kosztem jakości orzecznictwa. Działania nadzorcze powinny unikać wszelkiego ryzyka wywierania negatywnego wpływu na jakość orzekania.